Waar komt bier vandaan?

Over het algemeen neemt men aan dat bier oorspronkelijk uit Mesopotamië komt. Dat is ruwweg het gebied dat we nu Irak en Syrië noemen. Het waren waarschijnlijk Soemerische nomaden (duizenden jaren vóór Christus) die op een goede dag ontdekten dat een spontaan vergist gerstepapje best te drinken was – en dat ze er op mysterieuze wijze vrolijk van werden…

Wie heeft bier uitgevonden?

Bier is waarschijnlijk niet ‘uitgevonden’, maar bij toeval ontdekt. Hoe het gegaan is kunnen we onmogelijk achterhalen – en misschien gebeurde het op meerdere plekken tegelijk – maar ooit bleef er misschien per ongeluk een papje van granen per ongeluk een nacht buitenstaan. Dat papje is toen gaan vergisten, waarna de mensen van toen het zijn gaan drinken.

Natuurlijk leek dat spontaan vergiste papje in bijna niets op het bier dat we vandaag de dag kennen. Zo was het meer een brij, die alleen door een rietje enigszins behoorlijk gedronken kon worden.

Maar het gaf wel het startschot voor de ontwikkeling en verfijning van brouwtechnieken. Het duurde – relatief gezien dan – niet lang voordat er allerlei recepten ontstonden voor verschillende biertypen. Zo zijn er Soemerische kleitabletten gevonden met bierrecepten erop, wel meer dan 20(!) verschillende.

Daarbij kan ook niet onvermeld blijven dat het de vrouwen waren die bier duizenden jaren hebben gebrouwen en dus ook verder hebben ontwikkeld. Mannen mochten zich lange tijd niet met het brouwproces bemoeien!

Soemerische kleitablet, waarschijnlijk een loonstrookje waaruit duidelijk wordt dat er in bier uitbetaald werd. Dat waren nog eens tijden!

Hoe oud is bier?

Hoe lang bier bestaat weten we niet precies. Tot voor kort werd aangenomen dat bier ongeveer 6.000 jaar geleden ontstond. Maar recente opgravingen duiden erop dat de drank nog veel en veel ouder is, namelijk zo’n 13.000 jaar. Deze periode noemen we het ‘neolithicum’. De plek waar het allemaal gebeurde, was Mesopotamië (ongeveer Irak, Iran en Syrië).

Natuurlijk zag bier er toen nog heel anders uit – en smaakte heel anders – dan het bier van nu. Allereerst waren alle bieren toentertijd wild vergist. Dat betekent in de praktijk vooral dat alle brouwsel nogal zuur smaakten. Daarom werd er van alles toegevoegd om de drank zoeter te maken, bijvoorbeeld honing.

Uit welk land komt bier?

Bier komt zeer waarschijnlijk uit de landen die we nu Irak, Iran en Syrië noemen. Toentertijd bestonden deze naties natuurlijk nog niet. Het gebied heette toen ‘Mesopotamië’. We hebben het dan over 4.000 tot 11.000 voor Christus. Want hoe oud bier precies is? Dat weten we niet.

Vanuit Mesopotamië verspreidde bier zich snel. Zo weten we dat Egypte ook fervente bierdrinkers waren, die de drank zelfs als heilig beschouwden. Niet voor niets begroeven ze hun doden vaak met beeldjes van vrouwen die graan malen, brood bakken en bier brouwen.

Vrouwen? Jazeker, want bier brouwen was een huishoudelijke taak, die toen nu eenmaal door vrouwen gedaan werden. En dus was brouwen uitsluitend een vrouwenzaak. Zij werden als priesters gezien, die in direct contact met de goden stonden. Immers: graan en water veranderen in bier. Daar móest wel iets mystieks aan de hand zijn…