Waar komt het woord ‘bier’ vandaan? (Etymologie)
‘Bier’ is ontstaan uit oude Germaanse talen. De precieze herkomst (‘etymologie’) van het woord is onzeker. Er zijn 2 theorieën:
- Biber(e)
- Bewwu
1. Biber(e)
Biber is Latijn voor ‘drank’. Bibere betekent ‘drinken’. Vanuit die woorden kan heel goed ons woord ‘bier’ ontstaan zijn.
Zo gek is dat ook niet: in de Middeleeuwen werd bier vaak in een klooster gebrouwen. In die kloosters spraken ze Latijn.
Misschien zijn ze daar uiteindelijk ‘biber’ gaan gebruiken om bier mee aan te duiden. Waarna die term zich vanuit de godshuizen heeft verspreid over het volk.
Deze etymologie is de meest waarschijnlijke.
2. Bewwu
Bewwu is een Germaans begrip, dat ‘gerst’ betekent. Gerst is altijd al een belangrijk bieringrediënt geweest. Dit woord klinkt min of meer gelijk aan ‘brouwen’. Daarom denken sommige etymologen dat ook dat woord bijgedragen heeft aan de vorming van ‘bier’.
Als deze herkomst klopt, zal die waarschijnlijk ontstaan zijn in de huishoudens. Want bier werd, vóórdat de drank een industrie werd, voornamelijk thuis gebrouwen, door vrouwen.
Het Nederlandse ‘bier’ model voor andere landen
Nederland en Duitsland gebruikten als 1 van de eerste landen het woord ‘bier’ (vanaf ongeveer 1240). Later zijn andere Europese landen dat woord gaan overnemen (vanaf ongeveer 1400):
- Bière (Frankrijk)
- Birra (Italiaans)
- Bere (Roemeens)
- Bira (Turkije)
‘Bier’ in andere taalfamilies
Cervisia
Cervisia is Latijn en stamt waarschijnlijk af van Ceres, de Romeinse godin van de landbouw.
Iemand die weleens in Spanje is geweest, herkent het woord ‘cerveza’ er wel in. Dat is het Spaanse woord voor ‘bier’.
Ook het Portugees en Catalaans gebruiken een woord dat van cervisia afstamt.
Öl/øl
De Scandinavische talen gebruiken een heel ander woord voor bier: öl of øl. Die doen erg denken aan het Engelse ale.
Het Engelse ale stamt af van het Scandinavische origineel: het werd door onder andere Saksen verspreid op de Britse eilanden.
Pivo
De Slavische talen gebruiken weer een heel ander woord voor bier: pivo. Dat is afgeleid van het pre-Slavische woord voor ‘drinken’.
Ook hier zit misschien een link met het Germaanse ‘bier’, maar dat is onzeker.
Meer leren over bierhistorie, onder het genot van goed bier?
Boek dan de Historische Bierbeleving.
